Jan Ogłódek – architekt

Jan Ogłódek był polskim architektem, urodzonym 21 października 1899 roku w Czeladzi, a zamordowanym 11 listopada 1941 roku w Auschwitz-Birkenau. Był uczniem i współpracownikiem architekta Adolfa Szyszko-Bohusza.

Jego rodzicami była Marianna i Hipolit, który posiadał zakład stolarski w Czeladzi. Rodzina cieszyła się znacznym majątkiem ziemskim¹.

W 1924 roku w Poznaniu Jan zdał egzamin dojrzałości w Państwowej Szkole Budownictwa. W czasie studiów, mieszkając na stancji, spotkał swoją przyszłą żonę Lucynę, znaną również jako Lila, która urodziła się w Berlinie i zajmowała się malarstwem. Para miała syna o imieniu Zbigniew, który zmarł w wieku kilkunastu lat z powodu nagłej choroby.
Jan rozpoczął studia na Wydziale Architektury krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w 1925 roku, a ukończył je w 1930 roku. Z powodu trudnej sytuacji finansowej musiał pracować zarobkowo przez cały okres nauki, aby utrzymać żonę i dziecko. Jako młody student pracujący przy budowie Gmachu Województwa w Toruniu, zdobył pierwszą nagrodę w konkursie na uregulowanie ul. Chopina, obejmując również projekt przyczółka mostowego ². Podjął zatrudnienie w biurze Adolfa Szyszko-Bohusza w 1932 roku. Aktywnie uczestniczył w pracach renowacyjnych Zamku Królewskiego na Wawelu oraz budowie Krypty Marszałka Józefa Piłsudskiego. Sam Adolf Szyszko-Bohusz wyrażał przekonanie, że Jan był wyjątkowo kompetentnym i sumiennym profesjonalistą ³. W 1936 roku stworzył projekt Pawilonu dla browarów okocimskich w Lesie Wolskim w Krakowie. Ponadto, był aktywnym członkiem Polskiej Korporacji Akademickiej o nazwie Arcadia ^{4 5}.

Ogłódkowie to rodzina o głębokich korzeniach w Czeladzi, ceniona i szanowana, z silnym zacięciem patriotycznym. Już pradziadek Jana aktywnie uczestniczył w powstaniu styczniowym w 1863 roku, które przyniosło miastu utratę praw miejskich w 1870 roku. Wychowany w duchu miłości do Ojczyzny, Jan brał czynny udział w powstaniu śląskim, nie pozostając obojętny także podczas II wojny światowej. W czasie okupacji niemieckiej, Jan i jego brat Czesław angażowali się w działalność podziemnego Stronnictwa Demokratycznego w Krakowie. Ich zaangażowanie w akcje wydawnicze i kolportaż prasy podziemnej sięgało aż do oddania swojego mieszkania na ulicy Madalińskiego 7 na potrzeby lokalnej konspiracyjnej drukarni. Niestety, ich działania doprowadziły do tragicznego losu. Aresztowani przez nazistów, Jan i Czesław znaleźli się wśród wielu działaczy Stronnictwa Demokratycznego schwytanych w wyniku tajnej operacji. ⁶.

Po aresztowaniu zostali przewiezieni do więzienia na Montelupich, gdzie władzę przejęło Gestapo. Po długotrwałych torturach więźniowie zostali deportowani do obozu w Oświęcimiu. Bracia Ogłódek, tuż przed tragicznym końcem, trafili do bloku nr 11, znanego jako „Blok Śmierci”. W dniu 11 listopada 1941 roku, w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, doszło do egzekucji. Była to pierwsza egzekucja w obozie, wykonana poprzez strzał w tył głowy z broni małokalibrowej. Wykonawcą egzekucji był podoficer raportowy Gerhard Palitzsch, który każdorazowo ładował nowy nabój do broni. W wyniku tej egzekucji zginęli głównie polscy więźniowie. Ciała straconych zostały spalone w krematorium nr 1 na terenie obozu. Jan i Czesław Ogłódek znaleźli się wśród ofiar, a w ich aktach zgonu władze obozu sfałszowały datę, podając fałszywie 10 listopada 1941 roku [/efn_note] A. Cyra, Wśród straconych 11 listopada1941 byli więźniowie z Zagłębia – z Będzina i Czeladzi, ^{7 8 9}

1. A.Paluch, Rewitalizacja modernistycznego Pawilonu w Lesie Wolskim z przeznaczeniem na kawiarnię i przestrzeń wystawienniczą, Praca licencjacka, Kraków 2016, s. 11
2. Autor nieznany, Pomnik niepodległości stanie w Toruniu, „Dzień Pomorski” Nr. 23 1929, s. nieznana
3. B. Zbroja, Architektura międzywojennego Krakowa 1918-1939, Wysoki Zamek, Kraków 2013, s. 200
4. A.Paluch, Rewitalizacja modernistycznego Pawilonu w Lesie Wolskim z przeznaczeniem na kawiarnię i przestrzeń wystawienniczą, Praca licencjacka, Kraków 2016, s. 11
5. B. P. Wróblewski, K! Arcadia
6. W. Kurkiewiczowa, Za murami monte, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1968, s. 49-50
7. http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/695331,wsrod-straconych-11-listopada-1941-byli-wiezniowie-z-zaglebia-z-bedzina-i-czeladzi,id,t.html
8. W. Kurkiewiczowa, Za murami monte, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1968, s. 49-50
9. A.Paluch, Rewitalizacja modernistycznego Pawilonu w Lesie Wolskim z przeznaczeniem na kawiarnię i przestrzeń wystawienniczą, Praca licencjacka, Kraków 2016, s. 12