Figura św. Jana Nepomucena obok kościoła pw. św. Stanisława w Czeladzi

Jej powstanie datowane jest na XVIII wiek ¹. Wskazuje na to jej barokowa forma.

Wzmianka o tej figurze opublikowana została w Niedzielnym Spacerze: „Kilka metrów na północ od Ratusza stał przez wieki posąg św. Jana Nepomucena. (…) Poza tym św. Jan Nepomucen miał do spełnienia w Czeladzi bardzo ważne zadanie – uchronić miasto przed wylewami Brynicy. Szkoda zatem, że zaproszono go dopiero po wielkiej powodzi z roku 1736” ². Przypuszczalnie artystą, który wykonał figurę był Antonio Corradini (1668-1752) ³. Był to znany wenecki rzeźbiarz późnego baroku: „(…) Figura jest raczej XVIII-wieczna, wskazują zresztą na to daty urodzin i śmierci rzeźbiarza: 1668-1752. Tylko skąd na granicy Śląska i Małopolski wzięła się rzeźba padewsko-florenckiego twórcy? Jego prace znaleźć można w Dreźnie, w Luwrze a nawet na Korfu, więc może i w Czeladzi” ⁴. Jako dowód na poparcie tej teorii można uznać kamieniarską sygnaturę „CORRADINI-BENDZIN” wyrytą na drugim stopniu, który stanowi podstawę zarówno cokołu jak i figury. Inna teoria zawarta w publikacji Historia Czeladzi głosi, iż autorem figury był rzeźbiarz z Będzina, a okres w którym powstała to koniec XIX lub początek XX wieku: „Na terenie miasta istnieje kilkanaście kapliczek i krzyży przydrożnych datowanych od XVIII w., jak figura św. Jana Nepomucena (…) ale wszystkie reprezentują typowe dla czasów swego powstania cechy dzieł prowincjonalnych rzeźbiarzy” ⁵. Kolejna wersja głosi, iż sygnatura „H. CORRADINI – BENDZIN”, rzuca nowe światło na rok powstania figury i jej autora, którym mógłby być Humbert Corradini, którego zakład mieścił się w Będzinie [/efn_note] Nita M. Miasto powiatowe w Królestwie Polskim (1867-1914) [w] Będzin 1358-2008, red. nauk. dr hab. Glimas-Nagórska A., t. III, Będzin 2008, s. 182 [/efn_note].

W 1941 roku ksiądz Józef Sobczyński zmuszony był pod naciskiem władz okupacyjnych usunąć figurę Jana Nepomucena oraz oddać część cmentarza przykościelnego ze względu na plany poszerzania ulicy Bytomskiej ⁶.

Nad głową świętego niegdyś znajdował się metalowy nimb z dziesięcioma gwiazdami oraz latarenka zamontowana na froncie cokołu. Zostały one prawdopodobnie zniszczone lub skradzione podczas transportu. W czasie gdy figura Nepomucena znajdowała się na rynku obok niej rosła dorodna lipa, będąca symbolem wolności. Drzewo to ścięto podczas przebudowy rynku w latach 50. XX wieku. Warto nadmienić, że niegdyś figura była pomalowana i ozdobiona wzorem imitującym marmur.

W latach 60. XX wieku figurę przeniesiono z cmentarza na teren przykościelny, gdzie pozostaje do tej pory. W roku 1999 przeprowadzono konserwację. ⁷.

1. Historia Czeladzi T.2, rozdział Urbanistyka i architektura – Głazek D., s. 484; Katalog zabytków sztuki w Polsce, red. Rejduch-Samkowa I., Samek J., s. 12; Kanon turystyczno-krajoznawczy powiatu będzińskiego, Będzin 2014, s. 75.
2. Mrozowski M., Szaleniec I., Niedzielny Spacer, s. 14.
3. http://utw-art.blogspot.com/2013/05/ antonio-corradini-w-marmurze-malowane.html z dnia 14.03.2016, Antonio Corradini (1668-1752), wenecki rzeźbiarz tworzący w stylu Rococo. Corradini urodził się we włoskim Este i pracował głównie w Wenecji. Pod koniec życia przeniósł się do Neapolu, gdzie kontynuował poważne zlecenie w Kaplicy księcia Sansevero.
4. http://czeladz.org.pl/index.php?zabytki=nepomucen, dostęp 2.12.2015.
5. Historia Czeladzi, red. Głazek D., rozdział Urbanistyka i architektura, tom II, Czeladź 2012 s. 484.
6. Węcki M.: Miasto pod okupacją [w] Historia Czeladzi, tom 2, s. 212.
7. Robert Garstka: Tajemnice czeladzkich kapliczek. Wydawca: Regionalny Instytut Kultury w Katowicach, 2018 rok, strona 49