Rzeźba “Chłopiec z łabędziem” autorstwa Theodora Erdmann Kalide została odlana z żeliwa w Królewskiej Odlewni Żeliwa w Gliwicach i została po raz pierwszy pokazana na wystawie prac artysty w Akademii Berlińskiej w 1834 roku. Model tej rzeźby był dostępny w katalogu gliwickiej huty za cenę 150 talarów. Na jego podstawie wykonano inne odlewy z użyciem żeliwa, cynku i brązu 1.
Kopie rzeźby „Chłopiec z łabędziem” znajdują się m.in. w parku w Gliwicach (skwer Dessau) – pierwszy odlew w latach 1993–2005, a drugi od 2006 roku. Ponadto, można je spotkać w Legnicy, Warszawie (Ogród Saski oraz Ogród w Wilanowie), Eckersdorf-Donndorf, Sychrovie (Czechy), Kallhäll (Szwecja), Czeladzi – od 2005 roku, Koniecpolu – od 2007 roku, Brzegu (Park Centralny), Wrocławiu (Park Staromiejski), parku pałacowym w Zatoniu (kopia postawiona w 2020 roku), zespole pałacowo-parkowym w Poczdamie (odlew z brązu zakupiony przez króla pruskiego) oraz w Osborne House – byłej rezydencji królowej brytyjskiej na wyspie Wight 2.
Theodor Erdmann Kalide (8 lutego 1801 – 23 sierpnia 1863) był wybitnym niemieckim rzeźbiarzem znanym jako „rzeźbiarz brązu i żelaza”. Urodził się w Królewskiej Hucie (Chorzów) i zmarł w Gliwicach, gdzie został pochowany na Cmentarzu Hutniczym. Jego ojciec był inspektorem huty żelaza, a matka pochodziła z Nakła Śląskiego. Kalide urodził się w jednym z pierwszych budynków osady królewskohuckiej z lat 1798-1802 3.
Rozpoczął naukę w szkole brackiej w Królewskiej Hucie, a od 1816 roku uczęszczał do nowego gimnazjum w Gliwicach. Mieszkał u brata Wilhelma, pracującego w Królewskiej Odlewni Żeliwa w Gliwicach. Mimo to szybko zakończył naukę i już w 1817 roku podjął pracę jako elew w hucie „Królewskiej”, a następnie w Królewskiej Odlewni Żeliwa, zajmując się pracą modelarza 4.
W 1819 roku przeniósł się do Berlina, gdzie uczestniczył w zajęciach Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, najpierw jako wolny słuchacz, a potem jako pełnoprawny student. Już w latach dwudziestych XIX wieku Kalide zdobył renomę jako twórca plastycznych postaci zwierzęcych 5.
W 1824 roku Królewska Odlewnia Żeliwa w Gliwicach, będąc fundatorem stypendium dla Kalide, podpisała z nim nową umowę. Zobowiązał się w niej dostarczać z Berlina do odlewni w Gliwicach modele swoich prac, które służyły jako wzory do form odlewniczych 6.
Twórczość Kalidego cieszyła się ogólnym uznaniem, a w 1851 roku zdobyła brązowy medal na Wielkiej Wystawie w Londynie.
- R. Liczba, Chorzów A.D. 2000, Chorzów: Stowarzyszenie Miłośników Chorzowa, 2000, s. 147
- G.Grzegorek (red.): op.cit, s. 69
- A. Faruga, Narodowość śląska w trójkącie narodów, Zabrze 2007, s. 36-37
- Z. Kapała Chorzowski Słownik Biograficzny, Edycja Nowa T. I, Chorzów 2007, s. 163
- J.Modrzyński, Chorzowski słownik biograficzny Chorzów 1997, s. 75
- Z. Kapała, op.cit , s. 163
