MARIA NOGAJOWA (1899-1983) – w latach 1928-1939 prowadziła bibliotekę Polskiej Macierzy Szkolenej.
Po wybuchu II wojny światowej udzielała się w pracy konspiracyjnej, wysyłając książki Polakom będącym na przymusowych robotach w Niemczech.
W czasie II Wojny Światowej niemcy niszczyli wszelkie przejawy materialnej kultury polskiej. Rekwirowali książki na makulaturę i przemiał, którego dokonywano w fabryce Lamprechta w Sosnowcu. Cenna Biblioteka Macierzy Polskiej została uratowana w dużej mierze dzięki Marii Nogajowej, która w swoim mieszkaniu przechowała całą cenniejszą część księgozbioru. 1.
Od lutego 1945 do końca 1948 prowadziła bibliotekę Samopomocy Chłopskiej. Przez całe zawodowe życie związana była z Miejską Biblioteką Publiczną w Czeladzi, którą kierowała w latach 1949-1965.
Mieszkała przy ul. Bolesława Pieńkowskiego 21 na 1 piętrze po lewej stronie, w Czeladzi, gdzie miała też swoją pracownię malarską. Jej imię nosi biblioteka miejska w Czeladzi.